ĐÁNH GIÁ VÀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG NƯỚC TRONG CHĂN NUÔI GIA CẦM

Mục lục

Thời kỳ chuyển mùa là giai đoạn nhạy cảm đối với sức khỏe và năng suất của gia cầm do nhiệt độ và độ ẩm tăng cao. Việc duy trì cân bằng điện giải hợp lý trong khẩu phần ăn, đặc biệt là các khoáng chất như natri, kali và clorua, đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ tăng trưởng, nâng cao chất lượng trứng và tăng cường sức đề kháng.

ĐÁNH GIÁ VÀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG NƯỚC TRONG CHĂN NUÔI GIA CẦM

Trong nước uống cho gia cầm, nhiều khoáng chất và hợp chất khác tồn tại một cách tự nhiên với nồng độ thấp và thường không gây ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi. Tuy nhiên, khi một số thành phần vượt ngưỡng cân bằng, chúng có thể tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến hiệu suất chăn nuôi. Do đó, việc đánh giá chất lượng nước đóng vai trò thiết yếu trong quản lý trang trại gia cầm.

1. Theo dõi chặt chẽ nguồn nước chính

Thành phần hóa học của nước thay đổi tùy theo đặc điểm địa chất, loại đất và điều kiện tự nhiên từng khu vực. Ngoài ra, các yếu tố như hạn hán, lũ lụt, hoạt động nông nghiệp, công nghiệp hoặc ô nhiễm môi trường cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước.

2. Kiểm tra định kỳ và lấy mẫu đúng kỹ thuật

Do số lượng lớn các hợp chất tiềm ẩn trong nước, cần xác định rõ các vấn đề cụ thể tại từng trại để thực hiện các xét nghiệm phù hợp. Các bước cần lưu ý:

Thiết lập giá trị cơ sở trong điều kiện bình thường để làm chuẩn so sánh.
Theo dõi thường xuyên nhằm phát hiện các biến động bất thường.
Kiểm tra bổ sung trong thời điểm nhạy cảm như mùa mưa lớn hoặc khô hạn.

Mẫu nước chỉ có giá trị nếu được thu đúng quy trình: khử trùng đầu vòi trước khi lấy mẫu, xả nước vài phút để lấy mẫu đại diện, sử dụng vật chứa đã tiệt trùng và vận chuyển nhanh chóng đến phòng xét nghiệm đáng tin cậy. Kết quả phân tích cần được giải thích bởi chuyên gia kỹ thuật để có hướng xử lý phù hợp.

3. Tác động trực tiếp của các hóa chất

Một số thành phần trong nước có thể ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe và hiệu suất của gia cầm:

Chất độc hại như chì, asen và selen cần được loại trừ hoàn toàn.
Dấu hiệu ô nhiễm từ phân bón, chất thải hữu cơ gồm nitrat/nitrit, phosphat, oxy hòa tan thấp.
Các chất gây rối loạn tiêu hóa như clorua, sulfat, natri, khi ở mức cao, gây tác dụng lợi tiểu, tăng độ ẩm chuồng, ảnh hưởng đến chất lượng không khí.
TDS cao (tổng chất rắn hòa tan) làm giảm tăng trưởng, tăng tỷ lệ tiêu chảy và tử vong.
Sắt, mangan, đồng ở mức cao ảnh hưởng đến vị giác, tiêu hóa và có thể gây tổn thương nội tạng.
Tổ hợp các khoáng chất, ví dụ như natri với sulfat và clorua, có thể tương tác bất lợi dù ở nồng độ không cao.

4. Tác động gián tiếp cần lưu ý

Một số yếu tố không độc nhưng vẫn ảnh hưởng đến hiệu suất do gây cản trở hấp thu hoặc làm giảm chất lượng nước:

Tạp chất lơ lửng như tảo, phù sa làm nước có mùi, gây nghẹt thiết bị cấp nước.
Nước có màu hoặc mùi lạ do sắt, mangan, hydro sulfide hoặc chất hữu cơ phân hủy.
Độ cứng cao (do canxi, magie, natri) làm giảm hiệu quả của thuốc, vắc xin và gây đóng cặn trong đường ống.

5. Các biện pháp khắc phục

Khi xác định được vấn đề chất lượng nước, có thể thực hiện một số giải pháp sau:

Xem xét lắp đặt hệ thống lọc phù hợp với loại tạp chất phát hiện được.
Thay bộ lọc định kỳ, xả đường ống giữa các lứa và sau khi sử dụng phụ gia.
Tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi áp dụng phụ gia mới để tránh tương tác bất lợi với thành phần nước hiện có.
Thận trọng khi dùng chất làm mềm nước (thay canxi/magie bằng natri) vì có thể vô tình làm tăng natri quá mức.
Nếu không thể kiểm soát ô nhiễm, cần cân nhắc sử dụng nguồn nước thay thế – như khoan giếng sâu hơn và đảm bảo chất lượng kỹ thuật xây dựng.

Nguồn: PoultryInternational, số tháng 4 năm 2022