NGÀNH CHĂN NUÔI BÒ SỮA VIỆT NAM: ĐỐI MẶT 7 THÁCH THỨC LỚN
Ngành Chăn Nuôi Bò Sữa Việt Nam: Đối Mặt 7 Thách Thức Lớn Trên Hành Trình Phát Triển Bền Vững
Tại Hội thảo “Đổi mới sáng tạo trong chăn nuôi bò sữa Việt Nam - Hoa Kỳ” do Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức ngày 16/4 tại Hà Nội, ông Tống Xuân Chinh – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) – đã nhấn mạnh: mặc dù ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng trong thập kỷ qua, song vẫn đang phải đối mặt với 7 thách thức lớn, có thể ảnh hưởng đến tính bền vững và khả năng cạnh tranh trong tương lai.
-
Tăng trưởng ấn tượng, nhưng chưa đủ để yên tâm
Trong 10 năm qua (2014–2024), ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam đã có bước phát triển đáng ghi nhận:
-
Tổng đàn bò sữa tăng từ 228.000 con lên khoảng 335.000 con, đạt mức tăng trưởng trung bình 4,6%/năm.
-
Sản lượng sữa tươi nguyên liệu tăng mạnh, từ 550.000 tấn lên hơn 1,2 triệu tấn, với tốc độ tăng trưởng gần 8,4%/năm.
-
Sự đầu tư quy mô lớn, có hệ thống từ các doanh nghiệp hàng đầu như Vinamilk, TH Group, Mộc Châu Milk… góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành chăn nuôi.
Tuy nhiên, ông Chinh cũng cho biết rằng, người dân Việt Nam hiện chỉ tiêu thụ khoảng 27–28 lít sữa/người/năm – con số khá thấp so với mức trung bình toàn cầu. Trong khi đó, sản lượng trong nước mới chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu. Điều này buộc chúng ta phải nhập khẩu lượng lớn sữa và sản phẩm từ sữa, với kim ngạch tăng từ 849 triệu USD (2016) lên 1.129 triệu USD (2024).
-
7 thách thức lớn đang cản trở sự phát triển
- Sản lượng trong nước còn thấp:Sản xuất trong nước chưa đủ đáp ứng nhu cầu, buộc phải phụ thuộc vào nhập khẩu, đặc biệt là sữa bột từ New Zealand, châu Âu, Hoa Kỳ...
- Cạnh tranh ngày càng khốc liệt:Cả trong và ngoài nước, đặc biệt từ các doanh nghiệp quốc tế có công nghệ cao, hệ thống phân phối mạnh.
- Áp lực về giá:Sản phẩm trong nước phải cạnh tranh về giá với sữa nhập khẩu – một thách thức lớn cho các trang trại vừa và nhỏ.
- Chi phí marketing và phân phối cao:Nhiều doanh nghiệp nội địa gặp khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường tiêu dùng rộng lớn.
- Rào cản pháp lý và chính sách:Quy định về đất đai, môi trường, kiểm dịch... đôi khi chưa theo kịp tốc độ phát triển thực tế của ngành.
- Biến động thị trường khó lường:Giá thức ăn chăn nuôi, dịch bệnh, biến đổi khí hậu và thay đổi hành vi tiêu dùng gây ra nhiều bất ổn.
- Hạ tầng và chuỗi cung ứng còn yếu:Nhiều vùng chăn nuôi chưa có hạ tầng giao thông, điện nước, kho lạnh, vận chuyển phù hợp.
-
Hướng đi cho tương lai: giải pháp toàn diện và đồng bộ
Để ngành chăn nuôi bò sữa phát triển bền vững và tăng khả năng tự chủ, cần triển khai đồng bộ các giải pháp trọng tâm:
-
Hỗ trợ tài chính có mục tiêu: Cho vay ưu đãi, giảm thuế, trợ giá theo sản lượng và chất lượng sữa.
-
Phát triển giống bò phù hợp khí hậu Việt Nam: Đầu tư thụ tinh nhân tạo, truyền cấy phôi, cải thiện di truyền.
-
Rà soát, điều chỉnh chính sách đất đai: Tạo điều kiện cho các trang trại quy mô lớn thuê, sử dụng đất lâu dài.
-
Đầu tư hạ tầng vùng chăn nuôi: Giao thông, điện, nước sạch, kho lạnh… để tăng hiệu quả chuỗi cung ứng.
-
Đào tạo người chăn nuôi: Về kỹ thuật chăm sóc bò, phòng chống dịch bệnh, và quản lý bền vững.
-
Khuyến khích hình thành hợp tác xã: Tăng sức cạnh tranh, giảm chi phí đầu vào, chia sẻ kiến thức và công nghệ.
-
Tăng cường dịch vụ khuyến nông: Hỗ trợ kỹ thuật, định hướng thị trường, kết nối giữa nhà nông và doanh nghiệp.
Ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam đang trên đà phát triển, nhưng vẫn còn nhiều điểm yếu cần khắc phục. Việc nhận diện và chủ động giải quyết các thách thức sẽ là yếu tố then chốt để ngành tiến xa hơn, vươn ra thị trường quốc tế và đáp ứng tốt hơn nhu cầu tiêu dùng trong nước.
08/07/2025
08/07/2025